Unapređenje putničkog vodnog saobraćaja u Republici Srbiji

Činjenica da evropskom unutrašnjom vodnom mrežom aktivno saobraća flota od skoro dva miliona plovila, počev od čamaca na vesla, preko jedrilica i velikih motornih jahti, govori u prilog potrebe za sistematičnim i planskim pristupom ovoj delatnosti.

Imajući u vidu sve potencijale međunarodnih, regionalnih i domaćih unutrašnjih plovnih puteva, nautički turizam je u Strategiji razvoja turizma RS od 2016. do 2025. godine našao svoje mesto kao jedan od prioritetnih turističkih proizvoda, a Podunavlje, sa turističkog i ekonomskog aspekta, kao jedna od vodećih destinacija. Savremene tendencije međunarodne turističke plovidbe koja se odvija Dunavom – Panevropskim koridorom 7, koji je jedini unutrašnji plovni put među 10 panevropskih koridora, pokazuju da on u poslednjih nekoliko godina postaje turistički unutrašnji plovni put ka kojem je usmerena globalna turistička tražnja. Osim toga, za područje Dunava vezano je nekoliko turističkih ruta koje se nude u okviru turističkog proizvoda Srbije, kao što su „Ruta rimskih careva i dunavska ruta vina“ i „Tvrđave na Dunavu“.

Akcionim planom Evropske komisije za Strategiju Evropske unije za Dunavski region iz 2010. godine postavljeni su prioriteti daljeg razvoja turizma duž Dunava. Ovi prioriteti su važeći i za Srbiju i ogledaju se u kombinovanju rečnog i kopnenog saobraćaja u okviru regiona, razvoju sistema plovidbe i luka za kruzere i individualna plovila i planiranju turističke infrastrukture u pogledu turističko-ugostiteljskih objekata za smeštaj, lučku turističku infrastrukturu, informativne centre, šetališta, biciklističke staze i njihovo povezivanje u Dunavskoj oblasti, uključujući njihovu povezanost sa mrežom puteva duž reke Save, ali i drugih pritoka Dunava u Srbiji.

Prema podacima Agencije za upravljanje lukama, od 2015. do 2019. broj pristajanja brodova u Republici Srbiji je porastao za 70,6 odsto (sa 902 na 1.539), dok je broj putnika bio u porastu za čak 81,5 odsto (sa 114.932 na 208.644).

Uzlazni razvojni trend nautičkog turizma poslednjih decenija pouzdana su indicija da tržište pokazuje sve veću zainteresovanost za najatraktivnije turističke lokacije na obalama reka i u obalnom zaleđu. Pretpostavka je da će se u predstojećem periodu tražnja za proizvodima i uslugama nautičkog turizma u okviru ukupnog evropskog Dunavskog regiona i dalje povećavati, tako da Srbija treba značajnije da se uključi na ovo tržište i uzme aktivno učešće. Pri tome se prvenstveno misli na investiranje u infra i suprastrukturu kojom će se obezbediti uslovi za prihvat i usluživanje potreba pojedinačnih plovila koja su sve prisutnija i u našem sektoru Dunava. Osim toga, u cilju unapređenja ovog turističkog proizvoda, neophodno je takođe obezbeđivanje čartera (iznajmljivanje plovila – rent-a-boat servis) koji su kod nas prilično slabo zastupljeni. Iz tih razloga je, saglasno Akcionom planu Strategije, MTTT pristupilo oživljavanju nautičke privrede u Republici Srbiji kroz investicione programe kojima se stimulišu aktivnosti u obnovu postojeće i izgradnju nove nautičke i prateće infra i suprastrukture, kao bitnog segmenata u nautičkoj ponudi naše zemlje. To se, pre svega, odnosi na intenzivnije širenje mreže marina, pristana i privezišta za rekreativna (individualna) plovila, kao i na kompletiranje postojećih i otvaranje novih međunarodnih putničkih pristaništa.

Da bi se prevazišli izazovi koji su prepreka daljem razvoju i korišćenju naših reka, pošlo se od identifikovanja prostorno i funkcionalno optimalnih lokacija za prihvatne nautičko-turističke punktove, kao i opremanja i osposobljavanja već postojećih. Iako se ove aktivnosti sprovode prvenstveno na atraktivnim turističkim lokalitetima na Dunavu, koji čini kičmu našeg plovnog sistema, nisu zapostavljene ni druge turističke destinacije u kojima nautički turizam ima razvojni potencijal.

Aktivnosti na unapređenju putničkog vodnog saobraćaja kod nas baziraju se i na Memorandumu o razumevanju u oblasti nautičkog turizma na unutrašnjim plovnim putevima, koji su potpisali Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija i Agencija za upravljanje lukama, u kojem je prepoznat značaj investiranja u izgradnju i otvaranje novih međunarodnih putničkih pristaništa i marina.

Kada je reč o investicijama, u skladu sa Programom rasporeda i korišćenja subvencija, transfera i dotacija namenjenih za projekte razvoja turizma, u periodu od 2015. do 2018. godine Ministarstvo je finansiralo projektovanje i izgradnju pontona i pristana na osam destinacija (14 projekata): u Požarevcu (Kostolac), Smederevu, Golupcu, Kladovu, Velikom Gradištu (Ram), Sremskim Karlovcima, Beočinu (Banoštor) i Beogradu, u ukupnom iznosu od 327.990.000 dinara. Od osam pristaništa, sa radom su počela pristaništa u Kladovu, Smederevu, Kostolcu i Golupcu.

Izgradnja i otvaranja ovih lokacija za individualna plovila i kruzere umnogome će doprineti većoj vidljivosti nautičkih potencijala Srbije i daljem unapređenju nautičkog turizma, kao i upoznavanju sa prirodnim atrakcijama i kulturnim znamenitostima u destinaciji. To će svakako dalje pozitivno uticati na revitalizaciju postojeće turističke ponude i integraciju sa komplementarnim turističkim proizvodima koji se mogu komercijalizovati (turizam gradova, ruralni turizam, manifestacije/događaji, kulturno nasleđe, tematske rute, gastronomija, specijalni interesi itd.). Rezultati treba da se reflektuju i na intenzivniji razvoj lokalnih samouprava, stvaranje novih radnih mesta, porast životnog standarda stanovništva, produženje turističke sezone i povećanje ukupnih prihoda od turizma. Dalje aktivnosti su svakako usmerene na unapređenje konkurentnosti nautičkog turizma u Srbiji na međunarodnom tržištu, čime bi se obezbedilo pozicioniranje nautičkog proizvoda i platforma za aktivnosti u oblasti međunarodne saradnje sa zemljama Podunavlja.